داستان جاودانه سفید برفی، با تاکید بر پوست روشن به عنوان یک ایده آل زیبایی،میتواند عامل محرک در مصرف کرم های روشن کننده پوست باشد. علیرغم خطرات قابل توجه سلامتی مرتبط با این محصولات وبا وجود ممنوعیت های نظارتی، این کرم ها اغلب حاوی مواد خطرناکی مانند جیوه ،هیدروکینون، آرسنیک , کادمیوم هستند که خطرات جدی برای سلامتی به همراه دارند. قرار گرفتن مزمن در معرض جیوه از مواد آرایشی می تواند به کبد، کلیه ها، سیستم عصبی و چشم ها آسیب برساند و کلیه ها به ویژه آسیب پذیر هستند.
این مقاله به بررسی خطرات کلیوی ناشی از استفاده گسترده از کرمهای سفیدکننده پوست حاوی جیوه پرداخته است.در مورد علل دیگر مسمومیت با جیوه و دیگر فلزات سنگین و علایم غیر کلیوی و کلیوی آنها میتوانید به مقاله ” آلودگی محیطی و شغلی وتاثیر آن در بروز نارسایی کلیه” در این وبسایت مراجعه بفرمایید.
این کرمها به دلیل تأثیرات اجتماعی و فرهنگی بر زیبایی، در بسیاری از نقاط جهان از جمله آسیا، آفریقا، اروپا و آمریکا استفاده میشوند. با وجود قوانین محدودکننده برای استفاده از مواد سمی در محصولات آرایشی، تحقیقات نشان دادهاند که بسیاری از این محصولات همچنان حاوی سطوح بالای جیوه و دیگر مواد مضرمانند سرب، آرسنیک، وکادمیوم نیزهستند که تأثیرات خطرناکی بر سلامتی دارند.
مکانیسمهای آسیبزای جیوه
جیوه یا مرکوری ، یکی از مواد اصلی در این کرمها، با مهار آنزیم تیروزیناز باعث کاهش تولید ملانین و روشنتر شدن پوست میشود. با این حال، قرارگیری طولانیمدت در معرض جیوه میتواند منجر به آسیبهای جدی کلیوی شود. مکانیسمهای آسیب شامل:
- اختلال در عملکرد سلولهای پروگزیمال کلیه: جیوه بهراحتی از لایه شاخی پوست جذب شده و به لولههای پروگزیمال کلیه میرسد. این ماده از طریق اتصال به گروههای سولفیدریل پروتئینها و مهار عملکرد میتوکندری، باعث نکروز سلولی و آسیب غشای سلولها میشود.
- تحریک پاسخ ایمنی: جیوه میتواند بهعنوان هاپتن عمل کرده و با پروتئینهای بدن ترکیب شود، در نتیجه کمپلکسهای ایمنی تشکیل داده که به رسوب در گلومرولها و بروز بیماریهایی مانند نفروپاتی غشایی (Membranous Glomerolnephropathy ) منجر میشوند.
از طرفی جیوه تاثیر سرکوب کننده بر سلولهای ایمنی از نوع لنفوسیتهای T دارد و در نتیجه باعث تشکیل آنتی بادی بر علیه سلولهای خودی در بدن میشود.
- افزایش استرس اکسیداتیو: جیوه تولید گونههای فعال اکسیژن (ROS) را افزایش داده و به آسیب سلولی، پروتئینها و DNA منجر میشود.
بیماریهای کلیوی مرتبط با کرمهای سفیدکننده
- نفروپاتی غشایی (Membranous Glomerolnephropathy ): مطالعات نشان دادهاند که کرمهای حاوی جیوه به ایجاد بیماریهای گلومرولی از جمله Membranous Glomerolnephropathy منجر میشوند. در بیماران مبتلا به Membranous Glomerolnephropathy ، رسوبات ایمونولوژیک در گلومرولها و التهابهای موضعی دیده شده است.
- بیماری مینیمال چنج (Minimal Change Disease ): این بیماری یکی از علل شایع سندرم نفروتیک است که در موارد متعددی با استفاده از این کرمها مرتبط بوده است.
- اسکلروز سگمنتال گلومرولی (FSGS): گرچه کمتر شایع است، اما ارتباط این بیماری با کرمهای حاوی جیوه نیز گزارش شده است.
- نفروپاتی IgA :برخی مطالعات مواردی از ارتباط استفاده از محصولات حاوی جیوه با این نوع بیماری کلیوی را نشان دادهاند.
علائم بالینی و یافتههای آزمایشگاهی
بیمارانی که در معرض جیوه قرار گرفتهاند، اغلب با علائمی مانند دفع پروتیین از ادرار، سندرم نفروتیک، خستگی، بیاشتهایی، کاهش وزن، اختلالات عصبی و در موارد شدیدتر اختلال در عملکرد کلیه مراجعه میکنند. در تحلیلهای بافتشناسی، رسوبات ایمونولوژیک در لایههای گلومرولی و تغییرات ساختاری در پایه غشای گلومرولی مشاهده شده است.
درمان و مدیریت
درمان این بیماران معمولاً شامل:
- توقف استفاده از کرمهای مضر: اولین گام در درمان، قطع فوری مصرف این محصولات است.
- درمانهای چیلاتور یا باند شونده به جیوه: داروهایی مانند D-پنیسیلامین برای حذف جیوه از بدن استفاده میشوند. مطالعات نشان دادهاند که این درمانها در بسیاری از موارد باعث کاهش سریع غلظت جیوه در ادرار و بهبود کامل دفع پروتیین از ادرار شدهاند.
- داروهای سرکوبکننده ایمنی: در موارد شدیدتر، از گلوکوکورتیکوئیدها و دیگر سرکوبکنندههای ایمنی استفاده میشود.
- کنترل علائم بالینی: درمان عوارضی مانند ادم شدید و آلبومین پایین خون نیز اهمیت دارد.
نتایج درمان
پاسخ به درمان در بیمارانی که به Minimal Change Disease مبتلا هستند، معمولاً سریعتر و کاملتر است. در مقابل، بیماران مبتلا به Membranous Glomerolnephropathy به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارند. نرخ بهبودی کلی در موارد مرتبط با جیوه بالا گزارش شده و بسیاری از بیماران با درمان مناسب به حالت طبیعی بازمیگردند.
اهمیت پیشگیری و آگاهی
مقاله تأکید میکند که پیشگیری از استفاده گسترده از این محصولات از طریق افزایش آگاهی عمومی و تقویت نظارتهای قانونی ضروری است. سیاستگذاران و سازمانهای بهداشتی باید تلاش کنند تا قوانین محدودکننده شدیدتری برای تولید و فروش این محصولات اجرا کنند.
گزارش مورد
در ادامه چند مورد از موارد مبتلا که در مقالات پزشکی گزارش شده آوارده شده است.
مورد اول:
در یک مطالعه موردی، زنی 28 ساله با سابقه استفاده مداوم از کرمهای سفیدکننده پوست حاوی جیوه به مدت 6 ماه، با علائمی نظیر خستگی، ورم عمومی بدن و ادرار کفآلود به بیمارستان مراجعه کرد. آزمایشها نشاندهنده دفع پروتیین از ادرار شدید و کاهش آلبومین سرم بودند. بیوپسی کلیه نشاندهنده نفروپاتی غشایی (Membranous Glomerolnephropathy ) بود. پس از قطع مصرف کرم و آغاز درمان چیلاتور با D-پنیسیلامین، علائم بیمار بهبود یافت و عملکرد کلیهها به حالت طبیعی بازگشت.
مورد دوم:
مردی 35 ساله با سابقه استفاده از کرمهای روشنکننده پوست به مدت یک سال، با شکایت از ورم پاها و افزایش وزن به پزشک مراجعه کرد. آزمایشها نشاندهنده دفع پروتیین از ادرار و آلبومین پایین خون بودند. بیوپسی کلیه نشاندهنده بیماری حداقل تغییرات (Minimal Change Disease ) بود. با قطع مصرف کرم و شروع درمان با کورتیکواستروئیدها، علائم بیمار بهبود یافت و دفع پروتیین از ادرار کاهش یافت.
مورد سوم:
زنی 40 ساله با سابقه استفاده طولانیمدت از محصولات سفیدکننده پوست، با علائمی نظیر خستگی، سردرد و ادرار کفآلود به بیمارستان مراجعه کرد. آزمایشها نشاندهنده دفع پروتیین از ادرار و افزایش سطح جیوه در خون بودند. بیوپسی کلیه نشاندهنده اسکلروز سگمنتال گلومرولی (FSGS) بود. پس از قطع مصرف محصولات حاوی جیوه و آغاز درمان چیلاتور، علائم بیمار بهبود یافت و عملکرد کلیهها تثبیت شد.
این موارد نشاندهنده ارتباط مستقیم بین استفاده از کرمهای سفیدکننده حاوی جیوه و بروز آسیبهای کلیوی هستند. تشخیص بهموقع و قطع مصرف این محصولات، همراه با درمان مناسب، میتواند به بهبود علائم و جلوگیری از پیشرفت آسیب کلیوی کمک کند.
نتیجهگیری
این مقاله اولین بررسی جامع در زمینه ارتباط بین کرمهای سفیدکننده حاوی جیوه و آسیبهای کلیوی است. مطالعات آینده با نمونههای بزرگتر و کوهورتهای چندمرکزی میتوانند درک بهتری از این ارتباط و اثرات آن ارائه دهند.
در ضمن توصیه میشود حتماً برچسب روی کرمهای صورت، صابون و لوسیونها بازبینی شود .اگر حاوی جیوه (mercurous chloride) یا جیوهی سفید (calomel) بودند، از مصرف آنها خودداری گردد. همچنین هرگز از محصولاتی که عناصر تشکیل دهندهی آنها مشخص نشده نیز استفاده نشود.
افزایش آگاهی در سطح جهانی و اقدامات پیشگیرانه برای کاهش استفاده از این محصولات، بهویژه در مناطقی که مصرف این کرمها رایج است، ضروری به نظر میرسد.
بدون دیدگاه