شب ادراری چیست و شیوع آن چقدر است؟
لباس خواب و ملحفه های خیس و یک کودک خجالت زده و مادردرمانده و ناامید و پدری عصبانی صحنه های آشنا در بسیاری از خانه ها است. اما خود را سرزنش نکنید. خیس کردن شبانه نشانه ای از آموزش نادرست توالت نیست. این موضوع اغلب بخش عادی از رشد کودک است. به طور کلی، خیس کردن بستر قبل از 5 سالگی نگران کننده نیست. در این سن، کورتکس مغز کودک شما ممکن است هنوز در حال توسعه کنترل مثانه باشد.اگر شب ادراری ادامه یابد، با صبر و درک به مشکل رسیدگی کنید. تغییر سبک زندگی،کاهش استرس خود و کودک ، استفاده از روشهای تشویقی و گاهی داروها ممکن است باعث کاهش تدریجی شب ادراری شود.شما بدانید که تنها نیستید و در 5 سالگی از هر 100 کودک 15نفر ازآنها هنوز شبها رختخواب خود را خیس میکنند.و هر سال از تعداد آنها کم شده به طوری که یک درصد کودکان در سن نوجوانی هنوز شب ادراری دارند.شب ادراری در پسرها دوبرابر دخترهاست.در عین حال در موارد کمتری شب ادراری میتواند به علت مشکلات جدیی باشد که نیاز به کمک گرفتن از پزشک را ضروری کند.
علت شب ادراری چیست ؟
هیچکس به طور قطعی نمی داند چه چیزی موجب شب ادراری می شود، اما عوامل مختلفی ممکن است نقش داشته باشند:
- یک مثانه کوچک. مثانه فرزند شما ممکن است به اندازه کافی حجم برای تولید ادرار تولید شده در شب نداشته نباشد.
- مثانه بیش فعال:ربط به بیش فعالی کودک ندارد ومثانه انقباض های نا بجا پیدا میکند.
- مثانه عصبی: در این بیماری مثانه دیواره ضخیمی دارد و مانند مثانه طبیعی خاصیت کشسانی و نگهداری ادرار را ندارد.
- ناتوانی در تشخیص یک مثانه پر:اگر عصب هایی که مثانه را کنترل می کنند با تاخیر تکامل پیدا کنند، مثانه پر ممکن است کودک شما را بیدار نکند – مخصوصا اگر فرزند شما در یک خواب عمیق باشد.
- استرس‌های محیطی: گاهی تنش‌ها و فشارهای روانی مداوم نیز باعث شروع شب‌ادراری میشود.
- برخی از بیماری‌های نخاعی یا تومور
- یک مشکل ساختاری در دستگاه ادراری یا سیستم عصبی: به ندرت، شب ادراری به دلیل یک نقص در سیستم عصبی کودک یا سیستم ادراری میباشد.
- عدم تعادل هورمون: در دوران کودکی بعضی از بچه ها به میزان کافی هورمون ضد ادرار(ADH)که میزان ادرار شب را کم میکند را در شب تولید نمی کنند.
- عفونت مجاری ادراری:برای کودک در هنگام عفونت ادراری، کنترل ادرارمی تواند دشوار باشد. نشانه ها و علائم عفونت ادراری ممکن است شامل شب ادراری، بی اختیاری روزانه،تکرر ادرار ، ادرار قرمز یا صورتی و درد در هنگام ادرار کردن باشد.
- آپنه یا قطع تنفس کوتاه مدت در خواب : گاهی اوقات شب ادراری، نشانه ای از آپنه انسدادی خواب است، که در آن تنفس کودک به طور موقت متوقف می شود – اغلب به علت لوزه های بزرگ یا گاه زبان بزرگ ایجاد می شود. علائم و نشانه های دیگر ممکن است شامل کبودی زیر چشم ، خروپف و خواب آلودگی روزانه باشد.
- دیابت: برای یک کودک که قبلا در شب ادرار نمی کرده، خیس کردن تخت ممکن است اولین علامت دیابت باشد. علائم و نشانه های دیگر ممکن است شامل دفع مقدار زیادی ادرار در یک زمان، افزایش تشنگی، خستگی و کاهش وزن با وجود اشتهای خوب باشد.
- یبوست مزمن: عضلات یکسانی برای کنترل ادرار و دفع مدفوع استفاده می شود. هنگامی که یبوست درازمدت است، این عضلات می توانند ناکارآمد باشند و منجر به شب ادراری شوند.
چه موقعی باید شب ادراری را جدی بگیرم؟
-تداوم شب ادراری بعد از 5 سالگی
-نم زدن و خیس کردن لباس زیر در طی بیداری
_کودکی که قبلا درشبها خشک بود ولی به تازگی دچار شب ادراری شده است(مهم)
-کودکی که آب زیاد میخورد وادرارش زیاد و همیشه رنگ ادرارش روشن است .
-کودکی که سابقه عفونت ادراری در خودش یا سایر اعضای خانواده داشته است.
-کودکی که رشد قدیش متوقف شده باشد
-کودکی که زیاد دچار سردرد میشود
-کودکی که شبها خروپف میکند و زیاد از خواب میپرد
-کودکی که در ناحیه پایین کمر فرو رفتگی عمیق ،تافت مو یا خال بزرگ دارد.
-کودکی که موقع ادرار کردن چمباتمه میزند یا پاهایش را قیچی میکند یا درموقع دفع ادرار درد دارد.
-کودکی که جریان ادراری غیر طبیعی دارد و ادرارش قطع و وصل میشود.
-کودکی که همیشه از درد های پهلو یا زیر شکم شاکی است
-کودک یا والدینی که به دلیل شب ادراری دچار درماندگی یا فشار عصبی شده اند.
آیا لازم است برای شب ادراری کودکم آزمایش و عکس و سونوگرافی و….انجام دهم؟
معمولا در همه این کودکان نیازبه انجام آزمایش ادرار صبحکاهی میباشد ولی پزشک کودک شما بر حسب شرح حال و معاینه فیزیکی امکان دارد درخواست سونوگرافی ،عکس رنگی مثانه،اسکن کلیه یا حتی نوار مثانه نماید.
آیا شب ادراری درمان دارد؟
اگر شب ادراری کودک شما بنا به تشخیص پزشک از نوع اولیه بوده و ناشی از بیماری زمینه ای دیگری نباشد به مرور زمان حتی بدون دارو برطرف میشود.ولی در اکثرا مواقع به علت تاثیراتی که بر روح و روان کودک و اعضای خانواده دارد ترجیح داده میشود که مداخلات درمانی انجام شود.روشهای درمانی شامل راههای تشویقی با کارت تشویق یا دادن برچسب ستاره به ازای هر شب خشک و دادن جایزه بر طبق تعداد این کارتها و ستاره ها ، عدم مصرف آب زیاد در نوشیدنیهای مدر در شب , عدم مصرف لبیات و نمک و شیرینی در شب ،استفاده از اسپری بینی یا قرص های حاوی هورمون ضد ادرار در قبل از خواب ،استفاده از داروهایی که باعث افزایش حجم ادرار مثانه میشوند ،استفاده از داروهای ضد افسردگی .حتی گاهی نیاز به ارجاع به فیزیوتراپ و انجام فیزیوتراپی عضلات کف لگن وجود دارد.
آیا با نسخه های خانگی یا گیاهی میتوان شب ادراری را درمان کرد؟
درمانهای خانگی و گیاهی متعددی برای شب ادراری ذکر شده مانند :ماساژشکم با روغن زیتون ،گرم نگ داشتن شکم با پارچه ای پشمی در طی خواب ،دارچین ،آب قره قروت،ترکیب عسل وسرکه سیب، دانه های رازیانه و….ولی هنوز هیچ مطالعه علمی مبنی بر اثر بخشی این داروها انجام نشده است.
در بعضی از مطالعات اثر بخشی طب سوزنی در درمان شب ادراری ثابت شده است.
آیا کودکی که شب ادراری دارد باید رژیم غذایی خاصی را رعایت کند؟
- کودکان تا حد ممکن از خوردن هندوانه، مرکبات، ماست، دوغ در شب خودداری شود.
- در طول شب به ویژه چند ساعت قبل از خواب، کودک مایعات کمتری را بنوشد و حتماً قبل از خواب دست شویی برود.
- در طی شب فقط در حد رفع تشنگی مایعات بنوشد .
- ورزش هایی مثل درازونشست و بشین و پاشو نیز در تقویت عضلات شکم و مثانه تاثیر دارد.
- خوردن مواد غذایی محرک مانند قهوه، فلفل، شیرینی ،مواد کافئین دار، نوشابه های گازدار، کنسروها، غذاهای آماده و فست فود برای افراد مبتلا به شب ادراری توصیه نمیشود.
- هرگز در مورد مشکل شب ادراری کودک خود به دیگران، به خصوص هم سن و سالانش چیزی نگویید.
- استرس و مشکلات عاطفی یکی از علت اصلی شب ادراری در کودکان است پس سعی کنید محیط آرام تری برای وی فراهم کنید.
آیا اگر شب ادراری کودکم را درمان نکنم عارضه ای برای او اتفاق میافتد؟
اگر چه شب ادراری ناامید کننده است، شب ادراری بدون علت جسمی، خطری برای سلامتی ایجاد نمی کند. با این حال، این موضوع می تواند مسائلی را برای کودک شما ایجاد کند، از جمله:
گناه و خجالت، که می تواند منجر به عزت نفس کم شود.
از دست دادن فرصت هایی برای فعالیت های اجتماعی مانند خوابگاه ها و اردوگاه ها
ظاهر شدن دانه در ناحیه باسن و ناحیه تناسلی کودک – به خصوص اگر کودک شما با لباس زیر مرطوب بخوابد
دکتر زهرا پورنصیری ،اسفند 1397
برای ویزیت غیرحضوری به لینک زیر مراجعه نمایید:
بدون دیدگاه