در حالت عادی دو کلیه معمولاً درروبروی هم کنار ستون فقرات و درست زیر قفس سینه قرار دارند.کلیه نابجا یا اکتوپیک کلیه ای است که در پایین، بالا یا در طرف مقابل موقعیت طبیعی کلیه قرار دارد. گاهی کلیه نابجا در قفسه سینه قرار میگیرد و اگر دچار عفونت بشود بیمار با درد قفسه سینه مراجعه میکند.و در عکس قفسه سینه شبیه توده ریوی مشاهده میشود.
مجاری ادراری شامل کلیه ها ، حالبها ، مثانه و مجرای ادرارمیباشد.
کلیه اکتوپیک اگر کوچک و آسیب دیده نباشند معمولاً هیچ علامتی یا مشکلی در سلامتی ایجاد نمی کند، و بسیاری از مردم هرگز متوجه نمی شوند که این بیماری را دارند. کلیه نابجا یا اکتوپیک معمولاً در طول سونوگرافی دوران جنین یا در سونوگرافی شکم درجریان بررسی عفونت ادراری یا درد شکم یافت میشوند. بندرت پیش میاید هر دو کلیه فرد نابجا باشد.
در رحم ، کلیه های جنین ابتدا به عنوان جوانه های کوچک در قسمت تحتانی شکم در لگن تشکیل می شوند. در طی 8 هفته اول رشد ، کلیه های جنین به آرامی از لگن به سمت وضعیت طبیعی خود یعنی در سطح مهره کمری 1 و 2حرکت می کنند. اگر این روند دچار اشکال شود کلیه در محلهای مختلف غیر از محل طبیعی خود قرار میگیرد:
- مثلا در لگن نزدیک مثانه می‌ماند.
- خیلی زود ازحرکت به بالا بازمی‌استد و در پایین شکم می ماند.
- در شکم بیشتر از معمول حرکت می کند و بالاتر از محل طبیعی قرار میگرد.
- از خط وسط بدن عبور می کند وبه کلیه دیگر میچسبد ، و هر دو کلیه در یک طرف بدن قرار میگیرند.
وقتی کلیه در لگن بماند ، به آن کلیه لگنی گفته می شود. اگر کلیه از خط وسط رد شود ، به آن کراس اکتوپیک میگویند.
چه عواملی باعث ایجاد کلیه اکتوپیکمی شود؟
کلیه اکتوپیکیک نقص هنگام تولد است که هنگام رشد جنین اتفاق می افتد. محققان دقیقاً نمی دانند چه عواملی باعث این نقص جنینی می شود.
یک کلیه اکتوپیکممکن است ناشی ازمسائل زیر باشد:
- جوانه کلیه به طور کامل توسعه نیافته است.
- یک مشکل در بافت کلیه وجود دارد که کلیه در حال رشد را هدایت می کند که به کجا حرکت کند
- نقص ژنتیکی که باعث یک اختلال ژنتیکی می شود
- تحت تاثیر یک بیماری ، عفونت یا دارو یا واکنش شیمیایی در دوران جنینی.
کلیه اکتوپیک چقدر شایع است؟
بیشتر افرادی که کلیه اکتوپیک دارند علائمی ندارند ، بنابراین محققان دقیقاً نمی دانند که چند نفر مبتلا به آن هستند. برخی مطالعات نشان می دهد که در حدود 1 از 1000 نفر کلیه اکتوپیک دارد.
چه مشکلات دیگری می تواند یک اکتوپیک ایجاد کند؟
کلیه اکتوپیک معمولاً به طور عادی کار میکنند. بیشتر افراد با دو کلیه متولد می شوند ، بنابراین اگر کلیه اکتوپیک به هیچ وجه کار نکند، کلیه دیگر قادراست کارهای کلیه دیگر را به تنهایی انجام دهد.تا زمانی که کلیه دیگر به خوبی کار کند ، نباید مشکلی در زندگی با یک کلیه وجود داشته باشد.
کلیه های نابجا از کلیه سالم احتمال بیشتری دارند که به ریفلاکسادراری مبتلا باشند.یعنی در آن ادرار از مثانه به سمت یک یا هر دو حالب و گاهی اوقات به کلیه هابرگشت کند. هم چنین انسداد مجاری ادراری در این نوع کلیه ها شایعتر است.
در چنین شرایطی مشکلاتی میتواند برای فرد ایجاد شود:
عفونت مجاری ادراری: به علت تخلیه ادرار آهسته یا مسدود شده یا برگشت ادراری، باکتری های موجود در ادرار به طور معمول از دستگاه ادراری خارج نمی شوند و این ممکن است منجر به عفونت ادراری شود.
سنگ کلیه: سنگ کلیه که به آن سنگ دستگاه ادراری نیز گفته میشود ، معمولاً از مواد معدنی در ادرار مانند کلسیم و اگزالات ایجاد میشود. هنگامی که تخلیه ادرار کندتر از حد معمول باشد ، این مواد معدنی احتمالاً باعث ساخت و تشکیل سنگ کلیه می شوند.
ضربه:یک کلیه اکتوپیک در ناحیه تحتانی شکم یا لگن ممکن است در معرض خطر بیشتری از آسیب ناشی از ضربه باشند. بستن کمربند در خودرو همیشه باید مد نظر باشد.اگر شما یا فرزندتان کلیه اکتوپیک دارید و می خواهید در ورزش‌های تماسی بازی کنید یا در فعالیت های دیگری که ممکن است منجر به صدمه به کلیه شود ، با یک پزشک صحبت کنید.
علائم کلیه اکتوپیک چیست؟
بیشتر افراد مبتلا به کلیه اکتوپیک هیچ علائمی ندارند. در صورت بروز عوارض ، علائم ممکن است پدیدار شود:
- درد در شکم یا کمر
- تکرر ادرار یا سوزش هنگام ادرار
- تب
- هماتوری یا خون در ادرار
- غده یا توده در شکم
- فشار خون بالا
پزشکان چگونه کلیه نابجا را تشخیص می دهند؟
بسیاری از افرادی که کلیه اکتوپیک دارند ، آن را کشف نمی کنند ، مگر اینکه به دلایل دیگری سونوگرافی شکم انجام داده باشند یا کلیه اکتوپیک در طول سونوگرافی قبل از تولد پیدا شود.
متخصصان ممکن است از آزمایشات ،تصویربرداری مجاری ادراری و آزمایشات خونی و ادراری استفاده کنند تا وضعیت کارکرد کلیه نابجا را مشخص کنند. اگر کلیه اکتوپیک دارید وحتی علایمی ندارید بهتر است حداقل یکبار به پزشک کلیه مراجعه بفرمایید.
تست های تصویربرداری:
پزشکان از آزمایش ها و تصویربرداریهای زیر برای کمک به تشخیص و بررسی کارآیی کلیه اکتوپیک استفاده می کنند:
- تصاویر سونوگرافی می‌توانند محل کلیه ها را نشان دهند.
- سیستوگرافی یا عکس رنگی مثانه برای نشان دادن برگشت ادراری
- اسكن هسته ای ، محل و اندازه يك كليه اکتوپیک و آسیب بافتی احتمالی و کارکرد و هرگونه انسداد در دستگاه ادراري را نشان دهد.
- تصویربرداری با MRI.MRI می تواند محل ، اندازه ، شکل و عملکرد کلیه‌ها را نشان دهد.
تست‌های آزمایشگاهی:
پزشک ممکن است آزمایش ادرار و خون برای شما انجام دهد تا عملکرد کلیه را بررسی کند.
آیا کلیه نابجا نیاز به درمان دارد ؟
هیچ لزومی برای عمل جراحی برای تغییر محل قرارگیری کلیه وجود ندارد.
اگر آزمایشات نشان دهند که انسداد یابرگشت ادرار یا عارضه احتمالی دیگری در مجاری ادراری وجود دارد، پزشک ممکن است برای اصلاح ناهنجاری ، پیگیری یا جراحی دیگری را پیشنهاد کند .
آیا می توانم از ایجاد کلیه اکتوپیک در دوران جنینی جلوگیری کنم؟
خیر ، مانند بسیاری از نقایص هنگام تولد، متخصصان نمی دانند چه عواملی باعث ایجاد آن شده یا چگونه می توان از کلیه اکتوپیک جلوگیری کرد.
بدون دیدگاه