اگزالات در ادرار :نقش آن در تشکیل سنگ کلیه ومعرفی کامل غذاهای حاوی اگزالات

 

اگزالات یا اگسالات که به نام اسید اگزالیک نیز شناخته می شوند، ترکیباتی هستند که به طور طبیعی در گیاهان وجود دارند. ما آنها را در غذا می خوریم و بدن ما نیز آنها را می سازد.

اکثر مردم روزانه بین 200 تا 300 میلی گرم اگزالات دریافت می کنند. اگر در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه هستید، منابع پیشنهاد می کنند کمتر از 100 میلی گرم در روز مصرف کنید.

در آزمایش ادرار معمولی همه افراد تعدادی کریستال اگزالات وجود دارد و صرف وجود این کریستال در ادرار نشانگر اگزالات بالای ادرار یا استعداد به سنگ سازی نیست .بلکه برای اندازه گیری اگزالات باید مقدار آنرا در ادرار 24 ساعته یا نسبت اگزالات به کراتینین را در یک نمونه ادرار با روشهای اختصاصی اندازه گرفت.مقدارطبیعی  اگزالات ادرار در هر سنی  و وزنی متفاوت است و اعداد ذکر شده به عنوان محدوده نرمال در برگه های آزمایش برای همه قابل استناد نیست ،بخصوص در کودکان این نتایج صرفا باید توسط پزشک بر حسب سن و قد و وزن محاسبه و تفسیر شود.

پزشکان همچنین ممکن است “رژیم های کم اگزالات” کمتر از 50 میلی گرم در روز را برای برخی افراد توصیه کنند. با پزشک خود در مورد بهترین رژیم غذایی برای سلامتی خود صحبت کنید.

سبزیجات برگ دار، حبوبات و سایر مواد غذایی سرشار از اگزالات، سرشار از مواد مغذی مفید نیز هستند. با این حال، از آنجایی که اگزالات ها در هنگام دفع از کلیه به کلسیم ادرار متصل میشوند و کریستالهای غیر قابل حل در ادرار ایجاد میکنند میتوانند در افراد مستعد باعث سنگ سازی شوند.

غذاهای با اگزالات بالا

غذاهای با اگزالات بالا عبارتند از:

1.اسفناج

سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج حاوی ویتامین‌ها و مواد معدنی زیادی هستند، اما همچنین سرشار از اگزالات هستند. نصف فنجان اسفناج پخته شده حاوی 755 میلی گرم است.

2.محصولات سویا

محصولات تهیه شده از سویا منابع عالی پروتئین و سایر مواد مغذی هستند، به ویژه برای افرادی که رژیم غذایی گیاهی دارند. با این حال، آنها همچنین دارای اگزالات بالایی هستندیک . فنجان شیر سویا یا ماست می تواند تا 336 میلی گرماگزالات  در هر وعده داشته باشد.

3.بادام ها

بادام با طیف وسیعی از ویتامین ها و مواد معدنی غلیظ است، در عین حال سرشار از اگزالات است. حدودعدد  22 آجیل حاوی 122 میلی گرم اگزالات است.

4.سیب زمینیها

یک سیب زمینی متوسط ​​پخته در هر وعده 97 میلی گرم اگزالات دارد. بیشتر این محتوا در پوست سیب زمینی است که حاوی سطوح بالایی از مواد مغذی مانند فیبر، ویتامین C و ویتامین  B است.

5.چغندر

چغندر یک منبع عالی از مواد مغذی مانند فولات و منگنز است. تحقیقات نشان می دهد که محتوای اکسید نیتریک آنها به کاهش فشار خون شما کمک می کند. با 152 میلی گرم درهر  فنجان چغندر ، آنها همچنین یکی از سبزیجاتی هستند که دارای اگزالات هستند.

6.لوبیا

حبوبات راهی عالی برای افزودن پروتئین، فیبر و سایر مواد مغذی به هر وعده غذایی هستند. با این حال، اگر سطح اگزالات خود را مدیریت می کنید، لوبیا با 76 میلی گرم در هر نصف فنجان اگزالات غنی در اگزالات است  .

7.تمشک

بسیاری از میوه ها حاوی مقداری اگزالات مانند آووکادو، پرتقال و گریپ فروت هستند، اما تمشک و توت فرنگی با 48 میلی گرم در فنجان، یک ماده غذایی با اگزالات بالا در نظر گرفته می شود.

8.خرما

خرما یک میوه خشک بسیار مغذی است مصرف خرما باید تعدیل شود، یک خرما حاوی 24 میلی گرماگزالات  است.

9.شکلات و چای پررنگ نیز حاوی اگزالات بالا هستند

 

مشکلات ناشی از سطوح بالای اگزالات

افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه: وقتی سطح اگزالات بالا باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که به کلسیم متصل شود و سنگ کلیه را تشکیل دهد.

جذب کمتر مواد معدنی: از آنجا که اگزالات ها به مواد معدنی مانند کلسیم متصل می شوند، مقادیر بیش از حد آن می تواند از جذب سایر مواد مغذی مفید در دستگاه گوارش شما جلوگیری کند.

مسائل دیگر می تواند به مشکل کمک کند. به عنوان مثال، روده شما بسیاری از اگزالات ها را تجزیه می کند. اما زمانی که آنتی بیوتیک مصرف می کنید، آنها می توانند باکتری های خوب روده را که به این کار کمک می کنند کاهش دهند. که می تواند منجر به تجمع اگزالات شود.

باکتری های معروف به Oxalobacter formigenes به اگزالات ها به عنوان منبع انرژی متکی هستند که به کاهش تجمع اگزالات کمک می کند. برخی از افراد بیشتر از دیگران دارای این باکتری هستند. بعضی آنتی بیوتیک ها می توانند   منجر به از بین رفتن این نوع باکتری روده شوند و باعث تجمع سریع اگزالات شوند.. افرادی که جراحی بای پس معده یا جراحی هایی انجام داده اند که بر عملکرد روده تأثیر می گذارد وهم چنین در صورت اسهال طولانی  ممکن است جذب اگزالات افزایش یافته و سطح اگزالات بالایی در ادرار خود داشته باشند. اگر اختلال عملکرد روده دارید یا آنتی بیوتیک مصرف می کنید، بهتر است  از رژیم غذایی کم اگزالات استفاده کنید

برای کاهش سطح اگزالات  ادرار و کاهش مشکلاتی که ممکن است ایجاد کنندچه کارهایی انجام دهیم

غذاهای پر اگزالات را با سایر میوه ها و سبزیجات کم اگزالات متعادل کنید تا سلامتی را تضمین کنید.

به اندازه کافی آب بنوشید تا به بدنتان کمک کند اگزالات اضافی را دفع کند.

مقدار توصیه شده لبنیات را دریافت کنید، که در روده کلسیم آن  به اگزالات ها متصل و از راه مدفوع دفع   شود.

مصرف سدیم و قند را محدود کنید، که ممکن است در سطوح بالا باعث ایجاد سنگ کلیه شود.

مصرف مکملهای ویتامین C را متوقف  کنید. مصرف بیش از حد آن می تواند تولید اسید اگزالیک را در بدن شما افزایش دهد.

سبزیجات با اگزالات بالا را بپزید تا میزان اگزالات آنها کاهش یابد. جوشاندن به ویژه برای این کار خوب است.

ویتامین ب 6 یکی از مکملهایی هست که ساخت اگزالات در بدن را کم میکند.

رژیم کم اگزالات

محدود یت شدید  غذاهای حاوی اگزالات بالا ممکن است  عملی نباشد. بیشتر این غذاها یی که ذکر شد حاوی مواد مغذی سالمی هستند که بدن به آنها نیاز دارد. همچنین بخش زیادی از اگزالات موجود در ادرار از فعل و انفعالات سایر مواد در بدن ساخته میشود  نه صرفا از جذب اگزالات  از غذا بدست میاید با این حال، در برخی موارد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که یک رژیم غذایی کم اگزالات را امتحان کنید.

در اینجا هشت غذای کم اگزالات را می‌توانید به رژیم غذایی خود اضافه کنید:

1.کلم 

اگر مراقب مصرف اگزالات خود هستید، کلم پیچ  سبزی های غنی از مواد مغذی هستند که تنها 2 میلی گرم  اگزالات در هر فنجان دارد.

2.بادام هندی ، بادام زمینی و گردو

در مقایسه با بادام درختی، آجیل هایی مانند بادام هندی، بادام زمینی و گردو دارای سطوح اگزالات اندکی کمتری در حدود 30 میلی گرم در هر 30 گرم  هستند.

3.تخمه کدو و آفتابگردان

سی گرم کدو تنبل و تخمه آفتابگردان حاوی کمتر از 2 میلی گرم اگزالات است. آنها همچنین منبع خوبی از ویتامین E، منیزیم و پروتئین هستند.

4.سیب زمینی های شیرین

شما می توانید سیب زمینی پخته شده خود را با سیب زمینی شیرین جایگزین کنید که دارای بیشتر ویتامین ها و مواد معدنی است و فقط 28 میلی گرم اگزالات در هر فنجان دارد.

5.کلم بروکلی

کلم بروکلی یک سبزی خوشمزه با اگزالات کم است و تنها 2 میلی گرم در هر فنجان دارد. همچنین منبع خوبی از فیبر و پروتئین است و حاوی بسیاری از مواد مغذی و ویتامین‌های مهم است.

6.لوبیا

لوبیاسفید  با تنها 15 میلی گرم در هر نصف فنجان، جایگزین خوبی برای لوبیا قرمز است. آنها همچنین منبع غنی پروتئین و فیبر هستند.

7.زغال اخته و شاه توت

سایر انواع توت ها را با تمشک خود مخلوط کنید تا مصرف اگزالات خود را کاهش دهید. زغال اخته و شاه توت تنها 4 میلی گرم اگزالات در هر فنجان دارند. آنها همچنین سرشار از آنتی اکسیدان هستند که می تواند به پیشگیری از بیماری هایی مانند بیماری قلبی و سرطان کمک کند.

8.انجیرهای خشک شده

برای یک خوراکی شیرین که اگزالات کمتری دارد، انجیر خشک را امتحان کنید که یک پنجم محتوای خرما را دارد. آنها همچنین سرشار از فیبر، پتاسیم، آهن و کلسیم هستند.

نکته مهم:  هر چند که دفع اگزالات اغلب غیر ارثی و مقطعی و ناشی از عوامل محیطی و تغذیه ای که در بالا مفصلا بحث شد میباشد ولی بعضی از سنگ سازیهای ناشی از اگزالات بالا در ادرار در زمینه یک بیماری ارثی مهم به اسم هیپراگزالوری اولیه نوع 1 یا 2 هستند که به علت نقص ژنی در یک آنزیم که در کبد ساخته میشود اتفاق میافتند.اهمیت این موضوع از آن جهت است که در صورت تشخیص به موقع و قبل از نارسایی کلیه با پیوند کبد مشکل سنگ سازی بیمار حل میشود و کارکرد کلیه حفظ میشود .ولی در غیر این صورت و ایجاد نارسایی کلیه ،پیوند کلیه به تنهایی کارساز نوده و نیاز به پیوند کلیه و کبد هردو وجود دارد.

 

دکتر زهرا پورنصیری /فوق تخصص کلیه کودکان

انتشارمطلب فوق در صورت ذکر منبع (www.drpournasiri.com)و نام نویسنده بلا مانع است.