کوتاه قدی چیست؟

این اصطلاح در مورد کودکانی اعمال می شود که قد آنها ، هنگام ترسیم بر روی منحنی رشد  متناسب با  سن و جنس شان  ، در زیر خط صدک سوم یا پنجم قرار بگیرد.

نمودار رشد چیست؟

نمودار رشد خطوطی برای نمایش مسیر رشد متوسط ​​برای كودك بر طبق سن و جنس میباشد. هر خط درصد مشخصی از جمعیت را نشان می دهد که در یک سن خاص دارای یک قد خاص می‌باشد. به عنوان مثال ، پسری  که قدش در نمودار رشد بر روی خط 25 درصد قرار میگیرد، نشان می دهد که حدود 25 نفر از 100 پسرهمسن او کوتاه تر از او هستند.کودکانی که نمودار قدشان روی خط 50 درصد یعنی قد کاملا متوسطی دارند .وبه همین ترتیب اگر قد بالای خط 97 در صد باشد یعنی کودک از 97 درصد کودکان هم سن خود بلندتر است و اگر زیر خط 3 درصد باشد یعنی از 97 درصد کودکان هم سن خود کوتاهتر بوده و فقط سه درصد هم سالان او قدی کوتاهتراز او دارند .

کودکان اغلب این خطوط را دقیقاً دنبال نمی کنند، اما بیشتر اوقات رشد آنها به مرور زمان تقریباً موازی با این خطوط است. قد والدین کودک نشانگر مهمی برای احتمال قد نهایی کودک می‌باشد. کودک متولد از والدینی که قد متوسط دارند، به احتمال زیاد قد متوسط خواهد داشت. کودکی که دارای قد زیر خط 3٪ است ، قد کوتاهی در مقایسه با جمعیت عمومی دارد.

چه نوع الگوی رشد غیر طبیعی است؟

• قد بالای منحنی 97 درصد یا زیر منحنی 3 درصد هر چند در مواردی میتوتند طبیعی باشد ولی علامت هشدار برای بررسی بیشتر میباشد.
• سرعت رشد فاکتور نیز حائز اهمیت است. به عنوان مثال کودکی که قدش در هر سال بر روی منحنی 10 درصد قرار میگیرد میتواند طبیعی باشد ولی اگر کودکی در طی زمان قدش از منحنی 50 درصد به منحنی ده درصد رسیده است دچار اختلال سرعت رشد است و نیاز به بررسی دارد هرچند در زیر منحنی سه درصدنرسیده باشد. چنین نزولی از خطوط صدک در منحنی رشد اغلب نشانه هشدار دهنده یک مشکل پزشکی اساسی است ونیاز به بررسی دارد.

چه عواملی باعث رشد ضعیف یا قد کوتاه می شود؟

•  کوتاه قدی خانوادگی (یک یا هر دو والدین کوتاه هستند ، اما سرعت رشد کودک طبیعی است)
• کوتاه قدی سرشتی (هرچند کودک دردوران کودکی کوتاه است ولی چون  در سن بالاتری به بلوغ میرسد کوتاه قدی را جبران کرده و بزرگسالی با قد معمولی خواهد شد).
• قد کوتاه ایدیوپاتیک (هیچ علتی قابل شناسایی نیست ، اما کودک سالم است)

شرایط پزشکی مؤثر بر رشد ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• شرایط مزمن پزشکی که تقریباً برهر ارگان اصلی تاثیر خواهد گذاشت از جمله بیماری های قلبی ، آسم ، بیماری سلیاک ، بیماری التهابی روده ، بیماری کلیه ، کم خونی و اختلالات استخوانی.
• کمبودهای هورمونی از جمله کم کاری تیروئید ، کمبود هورمون رشد ، دیابت و بیماری کوشینگ که در آنها بدن بیش از حد هیدروکورتیزون ایجاد می کند.
• شرایط ژنتیکی شامل سندرم داون ، سندرم ترنر، سندرم راسل سیلور، سندرم نونان و مشکلات نادر استخوانی مانند آکندروپلازی.
• سوء تغذیه.
• نوزادان کوچک برای سن حاملگی یا سابقه تأخیر در رشد داخل رحمی
• مصرف مزمن بعضی از داروها

چه چیزی ممکن است برای ارزیابی فرزند من استفاده شود؟

بهترین “آزمایش” نظارت برسرعت  رشد کودک در طول زمان با استفاده از نمودار رشد است. هر یکماه برای شیرخواران و هر شش ماه یک دوره زمانی معمولی برای اندازه گیری قد و سرعت رشد قدی کودکان است و اگر سرعت رشد کاملاً طبیعی باشد ، ممکن است آزمایش اضافی لازم نباشد. علاوه بر این ، پزشک شما ممکن است سن استخوان فرزند شما را با (اشعه ایکس دست / مچ دست چپ) بررسی کند ، که برای افتراق علل هورمونی یا قد کوتاهی فامیلی و سرشتی بسیار کمک کننده است. آزمایش خون به ندرت در کودک کوتاه اما سالم که با سرعت رشد عادی رشد می کند مفید است. مثلاً کودکی که در امتداد صدک پنجم در حال رشد است.

اما اگر کودک زیر صدک سوم باشد یا کندتر از حد نرمال در حال رشد باشد یا سن استخوانی به نفع مشکل هورمونی باشد ، پزشکان معمولاً برای جستجوی نشانه‌های یک یا چند مورد از شرایط پزشکی که در بالا توضیح داده شده است ، چندین آزمایش انجام می دهند.

دکتر زهرا پورنصیری فوق تخصص کلیه و مجاری ادرار کودکان و نوجوانان – تیر ۱۳۹۹